80’lere kadar neredeyse tüm otomobiller dört vitesti. Sonra otomobillerin arkasında “5 vites” yazılarını görmeye başladık. Şimdi prestijli markalar otomobillerini altı vites olarak üretiyor. Beş vitesli otomobiller eski teknoloji oldu. Otomotiv dünyasının yedi önemli ismi boxer için değerlendirdi. Altı vitesin avantajları neler? Bu iş yedi, sekiz, dokuz vites derken 20 vitese kadar gider mi?

Bazıları şöyle düşünebilir: “Beşiyle başa çıkamazken altıncısı hatta yedincisiyle nasıl mücadele edeceğim?” Gelişen teknolojiyle birlikte artık altı vites sıradan bir teknoloji oldu. Porsche, Ferrari ve Aston Martin gibi prestijli markalar artık çoğu modelini standart altı vitesli şanzıman ile üretiyor. Hatta 2009 yılında BMW dünyada bir ilki gerçekleştirecek ve 7 serisini fabrika çıkışı olarak sekiz ileri vitesli şanzımanla piyasaya sürecek. 1908 yılında yaygın üretime geçen ilk otomobil olan Ford Model T’den bu yana (iki ileri, bir geri şanzıman) vites sayıları devamlı arttı. Eskiden sadece spor otomobillerde kullanılan altı ileri şanzıman artık pek çok sınıftan araçta kullanılmaya başlandı. Bunun başlıca nedeni daha az yakıt tüketimi elde edebilmek.

Otomobilin çekiş gücü ile ilgili olan aktarım organları yani vitesler, aracın hızlanması ve yakıt tüketimi ile birebir ilgili. Beş vites ile altı vitesli otomobilin aynı mesafede ve aynı hızlarda yakıt tüketimleri arasında bazı farklar var. Tüm araçların motoru hızlanma gereksinimi duyulduğu anda yüksek devirlere çıkar. Yüksek devir, motor sesini ve yakıt tüketimini artırırken, motorun aşırı zorlanmasına sebep olur. İşte bu sırada vitesin yani aktarma organlarının önemi ortaya çıkar. Beş vitesli araçta yüksek devirdeyken hızlanma sağlandıktan sonra, hızın korunması için daha çok yakıta ihtiyaç duyulur. Fakat araç altı vitesli ise, hızlanma gerçekleştikten sonra altıncı vitese geçileceği için aynı hız korunurken motor sesi ve yakıt tüketimini azalır.

Konunun uzmanları “6” diyor

Atıl Atılgan (TR Tuning Haber Editörü - İleri Sürüş Teknikleri Eğitmeni)
“Altı vites devir aralığını iyi kullanır”

Prestijli markalar beş vitesten neden vazgeçti? Beş vites neden artık eski teknoloji olarak anılıyor?

Devir aralığını daha iyi kullanma imkanı sağladığı için, otomobil üreticileri altı ileri şanzımanları tercih etmeye başladılar.

Altı vitesli otomobili kullanırken nelere dikkat etmek gerekir?

Normal otomobilden hiçbir farkı olmadığı için ekstra dikkat edilmesi gereken bir durum yok.

Vites kutusu bir otomobilin sürüşünde ve motor performansını yola yansıtmada ne kadar önemli?

Motorun ürettiği gücü aktarma organlarına ulaştıran şanzıman yani vites kutusudur. Vites sayısı arttıkça aracın şanzıman oranı kısalır. Bu sayede daha çabuk devir çevirdiği için performansı da artar.

Babür Gürel (Auto Write Dergisi Genel Yayın Yönetmeni)
“Yakıt tasarrufu ve motor çekişi sağlar”

Altı vitesin avantajları neler?

Yakıt tasarrufu ve motor çekişinin daha fazla olmasını sağlar.

Bu iş yedi vites, sekiz vites derken 20 vitese kadar gider mi?

Motor gücüne bağlı olarak vites sayısı artar. Yani gücün paylaşımı için gereklidir. Yüksek motor hacimli araçlar (çekiciler, kamyonlar) zaten 14-15 vites üzerinden hatta takviyeli ateşlemelerle kullanımdalar.

Beş vitesli otomobil altı vitesliye dönüştürülebilir mi? Bu işlem ne kadara mal olur?

Dönüştürmek çok maliyetli olur. Şanzıman değişikliği gerekir ki astarı yüzünden pahalıya gelir.

Tarık Akagün (Car Dergisi Yazı İşleri Müdürü)
“Vites sayıları daha da artacak”

Bu iş yedi vites, sekiz vites derken 20 vitese kadar gider mi?

Yaklaşık her 20 yılda bir, manuel vites sayıları bir numara büyüyor. Otomobillerdeki manuel şanzımanlar belki birkaç numara daha büyürler, fakat 20 vites olmaz. Otomatik şanzımanlarda veya otomatikleştirilmiş manuel şanzımanlarda daha fazla vites oranları olabilir. Zaten halihazırda Mercedes’in 7G-Tronic yedi ileri vitesli şanzımanı var. Altta kalmak istemeyen Audi ve BMW de bir iki yıl içinde sekiz ileri otomatik şanzımanlarını hazır edecekler.

Altı vitesli otomobili kullanırken nelere dikkat etmek gerekir?

Diğer manuel şanzımanlı otomobillerden farklı değil. Fakat altı ileri vitese alışık olmayan veya otomobilin altı vitesli olduğunu unutan bazı sürücülerin uzun yolda vitesi altıya takmayı unuttuklarına şahit oldum.

Önder Canözer (Auto Guide Dergisi Genel Yayın Yönetmeni)
“Altıncı vites =ekonomik sürüş”

İlk olarak beşinci vitesin yetmediği büyük hacimli ve güçlü motorlarla birlikte kullanılan altıncı vites artık gücün ve prestijin simgesi olmaktan çıkarak ekonomik sürüşün sembolü haline geldi. Altı vitesli bir otomobilin beş vitesli bir araca göre en büyük avantajı hiç kuşkusuz yakıt tasarrufu. Bunun en önemli nedeni ise altı kademeli bir şanzımanda vites kademeleri arasındaki farkın daha az olması. Başka bir deyişle vites aralıklarının kısa olması aracı devirli kullanmanızı sağlıyor.

Erkan Yavuz (arabam.com editörü)
“Yüksek hızda altı vites avantajlı”

Otomobillerin gücünün yere iletilmesini sağlayan şanzıman sistemleri aslında yakıt tüketiminde de büyük etki gösteriyor. Basitçe açıklamak gerekirse otomobillerin en ekonomik olduğu devirler genellikle 2500 ile 3500 d/d arasındadır. Doğal olarak altı vitesli bir araç daha yüksek hızlarda daha düşük motor devri çevireceğinden yakıt tüketiminde avantaj elde edebilirler.

Fatih Koçar (Vatan Gazetesi Ulaştırma Müdürü)
“Altı vites yakıt tassarrufu sağlar”

Motor ve tork gücü düşük olan araçlarda kullanıma sunulan altı ileri vites seçeneği, aslında o araca kazandırılmak istenen yakıt tasarrufu ve hızlanmadan ibaret bir teknoloji. Yani beş ileri vitesli normal güçteki bir aracın kullanımı ile altı ileri vitesli aracın kullanımı arasında fazla bir fark yok.

Yener Gülenay (D.B.A. İleri Sürüş Teknikleri Uzmanı)
“Beş vitesin yakıt sarfiyatı daha fazla”

Geçen yıl Ford Focus’un yedi ileri otomatik vitesini kullanmıştım. Düz vites otomobillere göre vites geçişleri daha rahattı. Otomatik vitesin dezavantajı olan hantallığın yerini, serilik almış. Vites değişiminden sonra motor devri çok az düşüyordu. Beş vitesli şanzımanda alt devirlere indikçe, hızlanma daha uzun sürüyor ve yakıt sarfiyatı da artıyor. Aracın hızlanması da vites sayısı arttıkça daha iyi oluyor.